Co jakiś czas zdarza się sytuacja, gdy widzisz na mieście auto w stylu retro. Nie masz jednak pewności czy był to pojazd zabytkowy, czy po prostu stary samochód? Z tego artykułu dowiesz się, czym są auta zabytkowe, po czym je rozpoznać oraz w jaki sposób można zdobyć żółte tablice.
Spis treści
- Czym jest zabytkowy samochód?
- Pojazd zabytkowy: jakie kryteria musi spełniać?
- Co trzeba zrobić, aby zdobyć żółte tablice?
- Jak przebiega rejestracja zabytkowego auta?
- Plusy i minusy posiadania samochodu zabytkowego
- Pojazd wpisany do ewidencji zabytków ruchomych techniki nie należy do Nas – MIT.
- Jakie są obowiązki właściciela zabytkowego samochodu?
- Podsumowanie
Czym jest zabytkowy samochód?
Auto zabytkowe to pojazd, który znajduje się w wojewódzkiej ewidencji zabytków bądź został wpisany do inwentarza muzealiów lub do rejestru zabytków. Poza tym pojazdy zabytkowe muszą posiadać tzw. białą kartę, czyli kartę ewidencyjną ruchomego zabytku techniki.
Po czym więc można poznać, że dany samochód to tzw. zabytek? Samochód zabytkowy zwraca naszą uwagę zwłaszcza za sprawą charakterystycznych żółtych tablic rejestracyjnych.
Pojazd zabytkowy: jakie kryteria musi spełniać?
Zgodnie z ustawą samochód może uzyskać status zabytkowego pod warunkiem, że spełnia on następujące wymagania:
- ma co najmniej 30 lat (przepis obowiązuje od grudnia 2018 roku, wcześniej było 25 lat),
- nie jest już produkowany od 15 lat,
- nie wprowadzono w nim zasadniczych zmian konstrukcyjnych – posiada minimum 75% oryginalnych części.
Istnieją przypadki, w których pojazd bywa uznany za zabytkowe auto, mimo że nie spełnia pierwszego warunku, czyli ma poniżej 30 lat. Są to jednak pojedyncze sytuacje, a pojazd musi być wtedy zgodny z określonymi wymogami, wśród których możemy wymienić:
- fakt, że samochód jest przedstawicielem nieczęsto spotykanego modelu,
- dokumentuje istotny etap rozwoju w historii motoryzacji,
- cechują go zarówno oryginalne wykonanie, jak i unikalne rozwiązania konstrukcyjne,
- jest powiązany z przełomowymi wydarzeniami historycznymi (lub sportowymi),
- został odtworzony analogicznie do technologii produkcji tego modelu,
- korzystał z niego ktoś, kto należy do grona osób powszechnie uważanych za ważne.
W tym miejscu warto wspomnieć, że konserwator zabytków jest jedyną osobą, która może zdecydować, czy nasz samochód zostanie zakwalifikowany do pojazdów zabytkowych.
Najpierw oczywiście wszystko sprawdzi, biorąc pod uwagę poszczególne wymaganiami, aby ocenić, czy je spełnia. Istotne jest też to, że konserwator zabytków podejmuje decyzję na wniosek uprawnionego rzeczoznawcy. Sami nie możemy złożyć takiego wniosku.
Co trzeba zrobić, aby zdobyć żółte tablice?
Zabytkowe auto trzeba zarejestrować, tak samo jak każdy inny samochód czy motocykl. Zanim jednak przystąpimy do jakichkolwiek działań związanych z rejestracją naszego pojazdu, musimy zacząć od udokumentowania własności.
W praktyce oznacza to, że należy przygotować jakiś dokument, który stanowi potwierdzenie faktu, że jesteśmy właścicielem danego pojazdu. Może to być:
- dowód rejestracyjny,
- umowa sprzedaży,
- umowa darowizny,
- umowa zamiany,
- umowa o dożywocie,
- faktura VAT,
- prawomocne orzeczenie sądu rozstrzygające o prawie własności (np. stwierdzenie nabycia spadku).
Jak przebiega rejestracja zabytkowego auta?
1. Rzeczoznawca samochodowy
Chcąc zarejestrować pojazd jako zabytkowy, na początek musimy udać się do rzeczoznawcy samochodowego. Po stosownych oględzinach osoba ta wydaje opinię techniczną dotyczącą naszego pojazdu. Jest ona niezbędna podczas dalszych działań związanych z rejestracją auta zabytkowego.
2. Biała karta pojazdu zabytkowego
Na podstawie tej opinii wspomniany rzeczoznawca do spraw techniki samochodowej jest w stanie wystawić białą kartę pojazdu zabytkowego. Wzór takiej karty (wraz z instrukcją) możemy znaleźć na stronie internetowej Narodowego Instytutu Dziedzictwa w Warszawie.
Ważne, aby już na początku przygotować ten dokument w trzech egzemplarzach. Jeden z nich trafi do wojewódzkiej ewidencji zabytków, drugi do krajowej ewidencji zabytków, a trzeci powinien zostać u właścicieli pojazdu.
3. Wojewódzki konserwator zabytków
Kolejny krok polega na uzyskaniu zgody konserwatora zabytków. Może to nastąpić po zapoznaniu się z wystawioną opinią oraz białą kartą przez wojewódzkiego konserwatora zabytków. Jeśli w tym momencie wszystko będzie w porządku, to otrzymamy pozytywną decyzję.
Wiąże się to z tym, że uzyskujemy tzw. wpis do ewidencji, czyli nasz pojazd oficjalnie pojawia się w rejestrze zabytków. Dopiero wtedy konserwator jest w stanie wydać zaświadczenie, które również okaże się przydatne (a nawet niezbędne) podczas procesu rejestracji samochodu.
4. Okręgowa stacja kontroli pojazdów
W dalszej kolejności należy udać się do okręgowej stacji kontroli pojazdów, aby nasze auto przeszło badanie techniczne. Trzeba jednak zaznaczyć, że chodzi nam o ustalenie zgodności z warunkami technicznymi dla pojazdu zabytkowego – takie badanie różni się nieco od tego typowego.
Dlatego też ważne jest poinformowanie pracownika danej stacji kontroli, na jakim badaniu nam zależy, a następnie wypełnienie odpowiedniego wniosku. Wspomniany wniosek składa się z wielu szczegółowych pytań technicznych, dlatego też przed takim badaniem warto się przygotować, aby żadne z nich nas nie zaskoczyło.
Jeśli samochód przejdzie pozytywnie badania techniczne, wtedy opuścimy OSKP z kolejnym zaświadczeniem. W tym przypadku będzie ono dotyczyło dopuszczenia pojazdu do ruchu drogowego. Ostatecznie dzięki temu nasz samochód zabytkowy nie będzie musiał przechodzić okresowych badań technicznych.
5. Wydział komunikacji – rejestracja samochodu zabytkowego
Na koniec pozostają już tylko odwiedziny w wydziale komunikacji, które niestety wiążą się z wieloma formalnościami. Do wniosku o rejestrację pojazdu zabytkowego dołączamy wszystkie dokumenty, które są wymagane przy każdej innej rejestracji samochodu, a dodatkowo:
- dowód rejestracyjny lub oświadczenie o braku dowodu,
- zaświadczenie o przeprowadzonym badaniu technicznym dla pojazdu zabytkowego na zgodność z wymaganiami technicznymi,
- dowód zakupu,
- potwierdzenie wpisania auta do ewidencji zabytków,
- dokumenty celne (jeśli samochód został sprowadzony z zagranicy).
Bardzo często zdarza się, że taki dokument zaginie, np. przez nieuważność poprzedniego właściciela. Nie ma jednak powodu do obaw – jeśli nie posiadamy dowodu rejestracyjnego, nadal możemy starać się o to, aby zarejestrować auto jako zabytkowe. Wystarczy przygotować stosowne oświadczenie i złożyć je wraz z kompletem dokumentów. Pamiętajmy jednak, że składamy to oświadczenie pod rygorem odpowiedzialności karnej za fałszywe zeznania.
Potrzebujesz porady związanej z autem zabytkowym?
Plusy i minusy posiadania samochodu zabytkowego
Samochody zabytkowe mają swoje plusy i minusy. Wiele zależy od tego, jakie mamy oczekiwania od takiego samochodu oraz w jaki sposób podchodzimy do tematu zabytków. Najpierw skupimy się na pozytywach, jakie niesie za sobą dysponowanie takim pojazdem.
Zalety auta zabytkowego
Dla miłośników zabytkowych aut najbardziej liczy się fakt, że należą oni do relatywnie wąskiego grona szczęśliwców, którzy mogą pochwalić się takim pojazdem.
Posiadanie samochodu zabytkowego gwarantuje właścicielowi satysfakcję, która wynika z faktu, że jego auto wyróżnia się wśród innych pojazdów na polskich drogach. Zapewniają mu to żółte tablice rejestracyjne, które spotyka się nieporównywalnie rzadziej niż te standardowe.
Właściciele takich samochodów mogą brać udział w różnych imprezach organizowanych przez konkretne kluby miłośników klasyków motoryzacji, np. Rajdy Pojazdów Zabytkowych. Regularnie odbywają się również targi pojazdów zabytkowych, na których można je eksponować.
Poza tym samochód zabytkowy nie musi przechodzić regularnych przeglądów technicznych, tak jak jest to wymagane w przypadku innych pojazdów. Wystarczy, że właściciel wykona je raz, w momencie starania się o wpis do ewidencji.
Jeśli nasz pojazd został sprowadzony z zagranicy, to również nie musimy się martwić wprowadzaniem jakichkolwiek modyfikacji, które są konieczne w przypadku zagranicznych samochodów. Zabytkowe auto nie musi spełniać tego typu wymogów technicznych, aby mogło uczestniczyć w ruchu drogowym. Ponadto sprowadzanie takiego pojazdu nie będzie się wiązało z opłatą za cło i akcyzę, w tym wypadku obowiązuje też niższy VAT.
Dodatkowo posiadacze samochodów na żółtych blachach mają możliwość wykupienia ubezpieczenia jedynie na czas, kiedy rzeczywiście będą z nich korzystać. Posiadanie aktywnego OC przez cały rok nie jest wymagane, jeśli samochód zabytkowy stoi nieużywany. Ponadto można zawiesić ubezpieczenie na jakiś czas, choćby na miesiąc. Jeśli oprócz zabytku mamy też inny pojazd, to doskonale wiemy, że nie jest to dozwolone w przypadków zwykłych samochodów. Zdarzają się też zniżki na ubezpieczenie OC dla właścicieli pojazdów zabytkowych.
Wady zabytkowego auta
Posiadanie auta zabytkowego wiąże się też z kilkoma minusami. Pierwszy z nich (w zasadzie najważniejszy) dotyczy kosztów, z jakimi musimy się liczyć.
Powinniśmy się bowiem przygotować na wydatek rzędu co najmniej kilkuset złotych. Tak naprawdę sporo zależy od rzeczoznawcy, którego wybierzemy do naszej sprawy. Na rynku istnieje wielu specjalistów, każdy z nich jednak ma inny cennik usług. Dlatego warto sprawdzić, ile pieniędzy może nas wynieść przygotowanie odpowiedniej dokumentacji przez rzeczoznawcę. Należy upewnić się czy dany Rzeczoznawca jest wpisany na Listę Rzeczoznawców Samochodowych Ministra Infrastruktury, żeby nie było problemu z uzyskaniem wpisu do ewidencji zabytków ruchomych techniki.
Warto dodać, że żółte tablice rejestracyjne są droższe niż te standardowe. Ponadto nie mamy możliwości wykupienia indywidualnych tablic dla takiego samochodu. Raczej nie jest to dużym problemem, ponieważ auto na żółtych tablicach i tak się wyróżnia, może nawet bardziej.
Kolejnym minusem jest fakt, że takie auto nie może być wykorzystywane w celach zarobkowych, np. jako taksówka. W tym przypadku należy dokonać dodatkowo badania techniczne do przewozu osób.
Na koniec warto wspomnieć, że proces rejestracji pojazdu z żółtymi tablicami trwa dłużej niż w przypadku standardowej rejestracji samochodu.
Pojazd wpisany do ewidencji zabytków ruchomych techniki nie należy do Nas – MIT.
Wiele osób nie posiadających pojazdu zabytkowego uważa, że pojazdy zabytkowe nie są ich własnością, tylko Konserwatora Zabytków. Przypominamy, że w dowodzie rejestracyjnym wpisani jesteśmy dalej my 🙂 Natomiast Konserwator Zabytków wpisując Nasz pojazd do ewidencji wymaga jedynie od Nas poinformowania o zbyciu, o wprowadzaniu istotnych zmian w pojeździe, o zmianie miejsca przechowywania lub zamiarze przekroczenia granicy. Tzw. bieżąca eksploatacja (wymiana oleju, klocków hamulcowych) nie wymaga informowania Konserwatora o tym fakcie.
Jakie są obowiązki właściciela zabytkowego samochodu?
Jeśli posiadamy samochód zabytkowy, musimy mieć na uwadze, że korzystanie z niego wiąże się z pewnymi utrudnieniami.
Chcąc przeprowadzić jakąś naprawę, musimy wcześniej zdobyć pozwolenie od konserwatora zabytków. Chodzi o to, aby nie dokonywać modyfikacji, które mogłyby skutkować utratą pierwotnego charakteru naszego pojazdu. Nie wchodzą w grę żadne współczesne przeróbki, czyli np. nie możemy w nim montować instalacji gazowej, mimo że jest to bardziej opłacalne dla kierowcy.
Będąc właścicielem pojazdu zabytkowego, musimy o niego dbać, m.in. poprzez utrzymywanie go w jak najlepszym stanie. Jeśli samochód wymaga wymiany konkretnego elementu, to jest to możliwe. Trzeba jednak pamiętać, że samochód zabytkowy w co najmniej 75% musi składać się z oryginalnych części.
Właściciel nie może też sam decydować o wymianie jednego z głównych podzespołów samochodu – silnika (na silnik innego typu). W tym przypadku znowu potrzebujemy zgody ze strony konserwatora zabytków. Takiej akceptacji potrzebujemy też w sytuacji, gdy zdecydujemy się wystawić auto na sprzedaż za granicę UE, bądź w przypadku wyjazdu na wakacje poza granicę RP.
Podsumowanie
Posiadanie samochodu zabytkowego związane jest nie tylko z licznymi przywilejami, ale też z pewnymi ograniczeniami. Decydując się na to, warto pamiętać, że rejestracja samochodu jako zabytek jest procesem nieodwracalnym. Nie będziemy mogli więc zrezygnować, jeśli później zmienimy zdanie.
Potrzebujesz profesjonalnej pomocy w rejestracji samochodu zabytkowego? Zapraszamy do kontaktu – wszystkim się zajmiemy.
Przeczytaj też: